Cách điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Đau thắt lưng, đau cột sống mà không có biểu hiện rõ ràng. Rất có thể bạn đang mắc chứng thoát vị đĩa đệm. Trong bài viết này, Bác sĩ alo sẽ trình bày về dấu hiệu phát triển của đĩa đệm thắt lưng, cách chẩn đoán và các lựa chọn điều trị hiệu quả đang được áp dụng hiện nay.

Khái niệm thoát vị đĩa đệm là gì?

Đĩa đệm cột sống đóng vai trò quan trọng đối với phần lưng dưới. Nó đóng vai trò như bộ giảm xóc giữa các đốt sống, nâng đỡ phần trên cơ thể và cho phép di chuyển nhiều hướng theo mọi hướng. Tuy nhiên, nếu đĩa đệm thoát vị và rò rỉ một số vật chất bên trong, đĩa đệm sẽ mất dần chức năng của nó. Hơn nữa tác động đến dây thần kinh, gây ra đau lưng, các triệu chứng lan dần xuống chân. Các triệu chứng bệnh thoát vị đĩa đệm thường bắt đầu không có lý do rõ ràng. Chúng có thể xảy ra khi một người nâng vật nặng hoặc vận động vặn lưng dưới, những chuyển động gây thêm căng thẳng cho đĩa đệm.

Thoát vị đĩa đệm có thể được gọi bằng nhiều cái tên, chẳng hạn như đĩa đệm bị trượt, vỡ hoặc phồng đĩa đệm. Thuật ngữ đĩa đệm bị trượt có thể gây nhầm lẫn vì đĩa đệm cột sống được gắn chặt vào cột sống và không trượt hoặc di chuyển — đúng hơn, nó chỉ là vật liệu bên trong giống như gel của đĩa đệm “trượt” ra khỏi bên trong.

Một thuật ngữ phổ biến khác là một dây thần kinh bị chèn ép. Thuật ngữ này mô tả tác động của vật liệu đĩa đệm thoát vị lên dây thần kinh gần đó khi nó chèn ép hoặc “chèn ép” dây thần kinh đó. Đĩa đệm thoát vị thắt lưng là một vấn đề y tế phổ biến, thường ảnh hưởng đến những người từ 35 đến 50 tuổi.

Nhận biết đĩa đệm thắt lưng bị thoát vị

Một đĩa đệm thoát vị thắt lưng cũng có thể được mô tả liên quan đến các triệu chứng chính của nó, chẳng hạn như đau thần kinh tọa do vật liệu đĩa đệm bị rò rỉ ảnh hưởng đến dây thần kinh tọa lớn. Khi rễ thần kinh ở lưng dưới chạy vào dây thần kinh tọa lớn bị kích thích, cơn đau và các triệu chứng có thể phát ra dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa: xuống mặt sau của chân rồi đến bàn chân và ngón chân.

Một vòng ngoài cứng được gọi là vòng đệm bảo vệ phần bên trong giống như gel của mỗi đĩa, được gọi là nhân tủy, nhân nhầy. Do sự lão hóa và hao mòn nói chung, các đĩa đệm bị mất một số chất lỏng làm cho chúng mềm và xốp. Kết quả là, các đĩa có xu hướng trở nên phẳng hơn và cứng hơn.

Quá trình này được gọi là thoái hóa đĩa đệm. Nó được phát hiện thông qua các xét nghiệm hình ảnh ở tuổi trưởng thành sớm. Khi áp lực hoặc căng thẳng đặt lên cột sống, vòng ngoài của đĩa đệm có thể phồng lên, nứt hoặc rách. Nếu điều này xảy ra ở lưng dưới (cột sống thắt lưng), lồi đĩa đệm có thể đẩy vào rễ thần kinh cột sống gần đó. Các bộ phận cũng có thể bị viêm kích thích dây thần kinh gây ra những cơn đau vào mông và xuống chân.

Người bị thoát vị đĩa đệm có thể được bác sĩ cho biết bệnh thoái hóa đĩa đệm dẫn đến đau cột sống thắt lưng. Các giai đoạn bệnh tiến triển khác nhau nhưng cũng khó nhận biết. Nhưng bệnh cũng tiến triển chậm nên người bệnh không nên lo lắng quá. Chỉ cần đến bệnh viện thăm khám để điều trị kịp thời là ổn định.

Các triệu chứng thoát vị đĩa

Mặc dù thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể cực kỳ đau đớn, nhưng đối với hầu hết mọi người, các triệu chứng này không kéo dài. Khoảng 90% những người bị thoái hoá đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ không có triệu chứng gì sau sáu tuần, ngay cả khi họ không điều trị y tế.

Thông thường, đĩa đệm thoát vị sẽ chèn ép hoặc làm viêm dây thần kinh trung tâm gần đó, gây ra cơn đau lan tỏa dọc theo chiều dài của dây thần kinh. Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra đau thần kinh tọa , đau chân dọc theo dây thần kinh tọa xuống mặt sau của chân. Một số đặc điểm chung của bệnh đau cột sống thắt lưng:

Đau chân

Đau chân thường nặng hơn đau thắt lưng. Nếu cơn đau lan tỏa dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa lớn ở mặt sau của chân, nó được gọi là đau thần kinh tọa hoặc bệnh cơ lan tỏa.

Đau dây thần kinh

Các triệu chứng đáng chú ý nhất thường được mô tả là đau dây thần kinh ở chân, với các cơn đau được mô tả như đau buốt, buốt như điện, lan tỏa hoặc xuyên qua.

Vị trí đau thay đổi

Tùy thuộc vào các biến số như nơi thoát vị đĩa đệm và mức độ thoát vị. Ví dụ như lưng thấp, mông, mặt trước hoặc mặt sau của đùi, bắp chân, bàn chân hoặc ngón chân. Thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể.

Các triệu chứng thần kinh: Có thể bị tê, cảm giác kim châm, yếu hoặc ngứa ran ở chân, bàn chân hoặc ngón chân.

Đau lưng dưới: Loại đau này có thể được mô tả là âm ỉ hoặc đau nhói, và có thể kèm theo cứng khớp. Nếu đĩa đệm thoát vị gây co thắt cơ lưng dưới, cơn đau có thể được giảm bớt phần nào bằng cách nghỉ ngơi tương đối, chườm đá hoặc chườm nóng, ngồi trên ghế tựa có hỗ trợ hoặc nằm thẳng lưng với một chiếc gối kê dưới đầu gối.

Đau nặng hơn khi cử động: Đau nhức có thể xảy ra khi đứng hoặc ngồi lâu, hoặc sau khi đi bộ một quãng đường ngắn. Một tiếng cười, hắt hơi hoặc hành động đột ngột khác cũng có thể làm cơn đau tăng thêm. Nhiều người nhận thấy rằng các tư thế như cúi người hoặc gập người về phía trước trên ghế, hoặc cúi người về phía trước ở thắt lưng, khiến tình trạng đau chân trở nên tồi tệ hơn rõ rệt.

Các cơn đau thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường phát triển nhanh chóng, mặc dù có thể không có hành động hoặc sự kiện xác định nào gây ra cơn đau.

Khó khăn khi di chuyển

Các triệu chứng thần kinh do thoát vị có thể bao gồm khó nhấc chân khi đi bộ hoặc đứng trên bóng bàn chân, một tình trạng được gọi là thả chân. Vận động nặng nề hơn nếu bệnh nặng, tổn thương các khớp.

Phương pháp chẩn đoán thoát vị đĩa đệm

Khám sức khỏe để chẩn đoán đĩa đệm thoát vị thắt lưng

Khám sức khỏe là rất quan trọng để chẩn đoán, và thường bao gồm việc quan sát bệnh nhân uốn và duỗi. Những đánh giá này là điển hình:

Kiểm tra thần kinh

Để xác định xem có vấn đề về thần kinh hay không, bác sĩ thường tìm các dấu hiệu mất cảm giác, chẳng hạn như tê và yếu ở chân và bàn chân. Bệnh nhân có thể được yêu cầu đi lại bình thường và kiễng chân để kiểm tra tình trạng được gọi là thả chân, trong đó các cơ dùng để gập mắt cá chân và ngón chân bị suy yếu.

Kiểm tra chuyển động

Bệnh nhân có thể được yêu cầu nghiêng người về phía trước và phía sau và uốn cong từ bên này sang bên kia.

Kiểm tra nâng cao chân: Một động tác kéo căng phổ biến để kiểm tra là nâng thẳng chân. Đối với thử nghiệm này, bệnh nhân nằm ngửa và bác sĩ nhẹ nhàng nâng chân bị ảnh hưởng lên cho đến khi cảm thấy đau. Nếu cơn đau xuất hiện khi nâng chân lên một góc 30- 70 độ thì được coi là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Nếu việc nâng cao chân không bị ảnh hưởng làm tổn thương chân bị ảnh hưởng, điều đó cũng cho thấy rễ thần kinh đang bị cản trở hoặc bị kích thích. Các biến thể của các động tác kéo căng này bao gồm thực hiện bài kiểm tra từ tư thế ngồi hoặc khi hai chân bắt chéo. Một số tài liệu y học cho thấy bài kiểm tra tư thế duỗi thẳng chân không hữu ích trong việc chỉ ra đĩa đệm thoát vị thắt lưng ở những người trên 60 tuổi.

Kiểm tra dấu hiệu quan trọng: Nhịp mạch hoặc huyết áp tăng có thể là dấu hiệu của cơn đau và nhiệt độ tăng cao có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.

Quan sát dáng đi: Bác sĩ sẽ quan sát xem bệnh nhân có đi lại chậm do đau hay dáng đi bất thường hay không.

Khám vùng cột sống thắt lưng: Nếu bị viêm ở cột sống thắt lưng, da có thể có biểu hiện bất thường hoặc nhạy cảm khi chạm vào.

Thực hiện các xét nghiệm cụ thể

Nếu bác sĩ không thấy dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng, cơn đau không nghiêm trọng và không có chấn thương do chấn thương thì có thể không cần thiết phải kiểm tra hình ảnh vào thời điểm này. Còn nếu nhận biết các triệu chứng quan trọng sẽ chỉ định kiểm tra cụ thể bằng phương pháp hiện đại.

Đây là những xét nghiệm hình ảnh điển hình được sử dụng để phát hiện thoát vị đĩa đệm:

MRI (chụp cộng hưởng từ) thường cung cấp đánh giá chính xác nhất về vùng cột sống thắt lưng, cho biết vị trí thoát vị đã xảy ra và dây thần kinh nào bị ảnh hưởng. Thông thường, chụp MRI được chỉ định để hỗ trợ lập kế hoạch phẫu thuật. Nó có thể cho biết vị trí đĩa đệm bị thoát vị và nó đang ảnh hưởng đến rễ thần kinh như thế nào.

Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu có lý do không nên chụp MRI. Tia X chủ yếu được sử dụng để loại trừ các vấn đề như gãy xương, bất thường về xương, nhiễm trùng, khối u hoặc các vấn đề về sự liên kết của cột sống. X-quang thường không được sử dụng để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm.

CT tủy đồ là một phương pháp chụp cắt lớp vi tính sử dụng thuốc cản quang trong dịch tủy sống, với tia X để xem chất cản quang. Điều này có thể cho thấy cả kích thước và vị trí của thoát vị, nhưng có thể xâm lấn.
Điện cơ (EMG) có thể xác định rễ thần kinh nào bị tác động

Xét nghiệm hình ảnh đơn thuần không thể chẩn đoán thoát vị đĩa đệm. Trong một số trường hợp, chụp MRI có thể cho thấy thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng tiến triển, nhưng người bệnh không bị đau hoặc có các triệu chứng khác.

Điều trị thoát vị đĩa đệm không cần phẫu thuật

Theo nghiên cứu, hầu hết chứng thoát vị đĩa cột sống thắt lưng sẽ tự hết trong vòng vài tuần. Không nhất thiết phải sử dụng các phương pháp điều trị phẫu thuật nếu không nghiêm trọng.

Cách kiểm soát cơn đau thường

• Chườm lạnh: Chườm đá sẽ giúp co thắt các cơ liên quan đến đĩa đệm cột sống.
• Dùng thuốc giảm đau: Thuốc chống viêm NSAID
• Thuốc giãn cơ
• Chườm nhiệt
• Kết hợp chườm nhiệt nóng và chườm lạnh.
• Nghỉ ngơi tại chỗ, tránh nâng vật nặng, tập thể dục gắng sức.

Các biện pháp hỗ trợ thoát vị đĩa đệm cột sống

Vật lý trị liệu: Các bài tập giúp kéo giãn và phục hồi chức năng cho các vị trí bị ảnh hưởng. Bác sĩ chuyên môn cũng có thể thực hiện động tác nắng chỉnh khớp xương. Nó cũng làm dịu các cơn đau, xoa bóp làm tăng cường lưu thông máy, giải phóng cơn đau tự nhiên.

Châm cứu: Đây là biện pháp trong Y học cổ truyền, sử dụng kim siêu mỏng và tác động vào khu vực bị đau. Rất nhiều đã áp dụng biện pháp điều trị đau lưng này.

Việc lựa chọn phương thức điều trị nào sẽ phụ thuộc vào thời gian phát sinh bệnh và các triệu chứng cụ thể. Bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp hợp lý nhất.

Phẫu thuật

Xem xét thoát vị đĩa đệm cột sống phẫu thuật nếu như các triệu chứng không thuyên giảm. Cơn đau dữ dội, khó khăn đi lại và người bệnh trải qua các biểu hiện thần kinh tê bì chân tay, yếu và mất chứng năng ở ruột hoặc bàng quang. Thông thường, chỉ cần loại bỏ đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh là được, đĩa đệm nguyên vẹn thì vẫn được giữ nguyên.

Tỉ lệ phẫu thuật thành công rất cao. Phương pháp sử dụng bằng nội soi được đánh giá 80% thành công. người phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cải thiện nhiều hơn các triệu chứng trong tối đa hai năm so với những người không phẫu thuật. Khoảng 10% bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ vi đĩa đệm sẽ bị thoát vị đĩa đệm khác tại cùng một vị trí. Khả năng tái phát nhiều hơn trong vòng ba tháng đầu tiên, nhưng cũng có thể xảy ra nhiều năm sau đó. Nhiều lần tái phát thường được giải quyết bằng phẫu thuật hợp nhất thắt lưng.

Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm

Thoái hoá và thoát vị đĩa đệm hoàn toàn có thể phòng ngừa được, ngăn chặn tác động xấu đến hệ thống cột sống, đốt sống. Các chuyên gia khuyến khị người bệnh, người có nguy cơ nên:
Thường xuyên luyện tập thể thao giúp cột sống được dẻo dai, giãn cơ. Tránh các động tác khó, vặn người quá mạnh.

Mang vác vật nặng theo khả năng của mình. Thực hiện các động tác mang xác đúng tư tế, không gù lưng.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ chất, không sử dụng chất kích thích. Ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, vitamin K…

Sử dụng thuốc thực phẩm chức năng uy tín, hỗ trợ điều trị bệnh.

Khi có những cơn đau nghi ngờ là thoát vị đĩa đệm, thoái hóa thoát vị cột sống thì hãy đi thăm khám bác sĩ điều trị kịp thời. Không để bệnh tiến triển theo chiều hướng tiêu cực khiến cho quá trình chữa bệnh kéo dài và tốn kém chi phí hơn.