Những điều cần biết về gan nhiễm mỡ độ 2 và cách điều trị

Gan nhiễm mỡ là căn bệnh nguy hiểm, có thể đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về căn bệnh này.

Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ hay còn gọi gan thoái hoá mỡ là tình trạng ứ đọng mỡ trong gan do nhiều nguyên nhân. Ở người bình thường lượng mỡ trong gan rất thấp, khoảng 3-5% trọng lượng của gan (trong đó mỡ gồm có phospholipid, cholesteron, trigyceride, axit béo).

Lượng mỡ trong gan tăng lên sẽ có thể dẫn tới xơ gan hay ung thư gan.

Nguyên nhân khiến gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ do rượu bia

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ. Khi rượu, bia được đưa vào cơ thể, chất cồn sẽ làm gia tăng việc tiêu hủy lipid ở các mô ngoại biên và gia tăng lượng acid béo tự do từ mô mỡ đến gan, vì vậy tăng tích lũy triglyceride tại gan. Cụ thể, chất cồn trong rượu bia khiến tế bào Kupffer – một đại thực bào nằm ở xoang gan bị kích hoạt làm gián đoạn quá trình oxy hóa acid béo, từ đó làm tăng tích lũy và giảm ly giải chất béo, gây mỡ hóa tế bào gan. Do đó, nếu bạn không muốn là người “tận tay” hủy hoại lá gan của mình thì nên hạn chế hoặc “đoạn tuyệt” với rượu bia càng sớm càng tốt.

Gan nhiễm mỡ do biến chứng từ các bệnh lý khác

Gan nhiễm mỡ còn do nguyên nhân từ các bệnh lý rối loạn chuyển hóa như béo phì, tiểu đường, tăng lipid máu.

Theo một nghiên cứu năm 2012 trong tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, những người ăn thừa tới 1.000 calo thực phẩm có đường trong 3 tuần chỉ tăng 2% trọng lượng cơ thể. Trong khi đó, lượng mỡ trong gan đã tăng lên đến 27%. 

Gan nhiễm mỡ do các nguyên nhân khác 

Do lối sống, bao gồm thói quen ăn uống và vận động. Những người tiêu thụ nhiều thực phẩm có chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, chất bột đường sẽ có nguy cơ tích tụ nhiều mỡ ở trong gan. Đồng thời, những người có lối sống lười vận động cũng sẽ có nguy cơ cao hơn bị gan nhiễm mỡ do chất béo tích tụ không được giải phóng bằng các hoạt động thể chất. 

Di truyền cũng là một lý do sinh ra bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu sinh ra trong một gia đình có nhiều người bị béo phì và gan nhiễm mỡ thì tỉ lệ chúng ta mắc căn bệnh này sẽ cao hơn so với những người khác. 

Có những trường hợp viêm gan nhiễm mỡ có liên quan đến thuốc hoặc độc tố chuyên biệt nào đó. Độc tố có thể là các sản phẩm hóa dầu (petrochemicals) dùng trong kỹ nghệ hay là hóa chất chứa vinyl chlorine… Một số thuốc khi dùng quá liều có thể gây gan nhiễm mỡ như các thuốc là các vitamin tan trong dầu, nhất là vitamin A. Một loại thuốc khác cũng gây tích tụ mỡ ở bụng và gan làm gan nhiễm mỡ là thuốc có chứa hoạt chất corticoid – thành phần trong các thuốc hỗ trợ cải thiện hen suyễn, khớp và các loại thuốc đông, nam dược không rõ nguồn gốc.

Triệu chứng của gan nhiễm mỡ

Đa số người bệnh không có triệu chứng vì tình trạng lắng đọng mỡ tại gan xảy ra từ từ nên bệnh nhân khó cảm nhận được và vì gan là cơ quan có khả năng bù trừ hoạt động rất tốt. Phần lớn trường hợp gan nhiễm mỡ được phát hiện do kiểm tra thấy các chỉ số men gan ALT, AST, GGT tăng cao. 

Triệu chứng gan nhiễm mỡ  nếu có là mệt mỏi, cảm giác tức nặng vùng gan (vùng dưới bờ sườn bên phải) và có thể làm gan to ra. Gan nhiễm mỡ ở cấp độ nặng hơn có thể gây ra tình trạng vàng da, buồn nôn và nôn, chán ăn, mất tập trung, rối loạn tâm thần. Có nhiều trường hợp khi xuất hiện triệu chứng thì có thể bệnh đã diễn tiến nặng sang viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư gan.

Nhìn chung, do biểu hiện gan nhiễm mỡ ban đầu gần như không có hoặc khó nhận biết nên để có thể phát hiện ngay từ sớm, chúng ta nên kiểm tra gan định kỳ để phát hiện kịp thời.  

Dựa theo khối lượng mỡ trong gan, người ta chia bệnh thành các giai đoạn gan nhiễm mỡ  như sau:

Gan nhiễm mỡ độ 1: Đây là tình trạng gan nhiễm mỡ nhẹ, khối lượng mỡ trong gan chiếm từ 5-10%. Người bệnh có thể điều trị gan nhiễm mỡ độ 1 tại nhà bằng việc ăn uống lành mạnh kết hợp với luyện tập thể dục mỗi ngày.

Gan nhiễm mỡ độ 2: Gan nhiễm mỡ độ 2 khi lượng mỡ trong gan chiếm 10-25%. Các triệu chứng gan nhiễm mỡ lúc này vẫn chưa biểu hiện rõ ràng nên người bệnh khó phát hiện bệnh.

Gan nhiễm mỡ độ 3: Gan nhiễm mỡ độ 3 khi lượng mỡ trong gan lớn hơn 30%. Đây là cấp độ cuối cùng và nguy hiểm nhất của bệnh gan nhiễm mỡ.

Dấu hiệu bệnh gan nhiễm mỡ giai đoạn 2

Đối với bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ thường có biểu hiện tập trung ở độ 2. Nếu không phát hiện kịp thời và tiến hành chữa trị thì bệnh sẽ phát triển đến độ 3 và có thể dẫn tới tử vong. Một số dấu hiệu gan nhiễm mỡ cấp độ 2 thường gặp:

• Đau tức hạ sườn bên phải: Đau bụng kèm theo tức vùng hạ sườn phải là triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ, khi đó các dịch có thể tích tụ ở bụng khiến bạn cảm thấy dễ đau bụng

• Mỡ máu cao: Mỡ máu cao thường sẽ đi kèm với tình trạng gan nhiễm mỡ. Nguyên nhân do gan tự sản xuất cholesterol và đẩy chúng vào máu. Khi dùng thực phẩm nhiều chất béo bão hòa và được chuyển hóa, gan sẽ giải phóng thêm nhiều chất béo trong cơ thể và làm gia tăng cholesterol. Vì vậy mỡ máu và gan nhiễm mỡ có một mối quan hệ đặc biệt với nhau
• Vàng da, vàng mắt: Đây là triệu chứng không quá điển hình. Đây không chỉ là triệu chứng gan nhiễm mỡ mà còn là biểu hiện của nhiều bệnh khác. Do đó nếu xuất hiện tình trạng này, bệnh nhân nên đi kiểm tra sức khỏe của mình.
• Kích thước lá gan to, ấn vào thấy đau: Khi bị nhiễm mỡ, kích thước của gan sẽ to hơn và có thể sờ thấy được.

Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2

Gan nhiễm mỡ độ 2 là tình trạng bệnh ở mức trung bình, cần tiến hành khám và điều trị kịp thời vì ranh giới chuyển tiếp giữa độ 2 và độ 3 thường không rõ ràng. Nếu không có biện pháp điều trị thích hợp sẽ dẫn đến xơ gan và nghiêm trọng hơn là nguy hiểm đến tính mạng. Việc điều trị gan nhiễm mỡ độ 2 với kết quả tốt nhất thường được dựa trên nguyên nhân gây bệnh, do đó vai trò của người thầy thuốc là vô cùng cần thiết:

Gan nhiễm mỡ do béo phì: người bệnh cần có chế độ ăn uống hợp lý, cung cấp những dinh dưỡng thiết yếu hàng ngày nhưng hạn chế tối đa tích trữ thêm chất béo,kết hợp luyện tập thể dục thể thao để kiểm soát cân nặng của bản thân.

Gan nhiễm mỡ do thiếu dinh dưỡng: cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, tuy nhiên không nên dung nạp quá nhiều chất béo.

Gan nhiễm mỡ do tiểu đường,viêm gan virus : cần điều trị các bệnh lý này trước, tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn các căn bệnh này, do đó chỉ cần điều trị đến mức ổn định.

Hiện nay chưa có bất kỳ 1 loại thuốc đặc hiệu nào được công nhận có khả năng chữa khỏi gan nhiễm mỡ hay giảm mỡ trong gan. Một số loại thuốc được các bác sĩ sử dụng để hỗ trợ kiểm soát gan nhiễm mỡ độ 2 có thể là:

• Choline:Đây là loại thuốc hỗ trợ chuyển đổi methyl và thay đổi lipo protein trong cơ thể. Loại thuốc này có thể hỗ trợ phòng ngừa hoặc làm giảm tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ độ 2.
• Acid amin:Đây là chất cơ bản để hình thành nên các mô trong cơ thể. Ngoài ra còn có tác dụng duy trì và phục hồi chức năng gan, phục hồi các tế bào bị tổn thương ở gan. Muốn duy trì hàm lượng protein trong cơ thể thì người mắc bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 cần bổ sung thêm acid amin.
• Methionine(met):Là một loại acid amin cần thiết cho cơ thể người bệnh gan nhiễm mỡ độ 2. Loại thuốc này cung cấp methyl để tạo thành choline cho cơ thể người bệnh đang thiếu hụt, hỗ trợ làm tan mỡ trong gan, bảo vệ gan và giải độc gan. Hiệu quả thuốc chỉ bằng 10% đến 20% của thuốc Choline.
• Các loại vitamin:rất tốt cho quá trình trao đổi chất của cơ thể. Bổ sung các loại vitamin B, C, E cần thiết vào quá trình hòa tan chất béo trong gan, cung cấp dinh dưỡng bảo vệ gan, ngăn ngừa mỡ trong gan.

Gan nhiễm mỡ độ 2 có chữa khỏi được không?

Gan nhiễm mỡ độ 2 đã nguy hiểm hơn tình trạng gan nhiễm mỡ độ 1, việc chữa khỏi bệnh bởi vậy cũng khó khăn hơn.  Như đã nói ở trên, hiện nay chưa có loại thuốc đặc hiệu nào được công nhận là có khả năng chữa khỏi gan nhiễm mỡ. Các chuyên gia y tế đều khuyên bạn nên lựa chọn phác đồ điều trị gan nhiễm mỡ độ 2 là thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh hơn, điều chỉnh cân nặng và kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

Gan nhiễm mỡ độ 2 nên làm gì để mau khỏi bệnh?

Bên cạnh việc nghiêm túc thực hiện phác đồ điều trị của bác sĩ, bạn cũng nên chú ý thực hiện một vài hướng dẫn dưới đây sẽ giúp cải thiện bệnh tốt hơn:

Tập thể dục giúp loại bỏ mỡ thừa tích tụ 

Tập thể dục có ý nghĩa tích cực với sức khỏe của mỗi người, trong đó có sức khỏe gan. Hãy dành ra ít nhất 30 phút mỗi ngày để rèn luyện thể lực hoặc chơi một bộ môn thể thao bạn yêu thích. Nghiên cứu chỉ ra đi bộ 10.000 bước mỗi ngày sẽ giúp cải thiện trọng lượng cơ thể, giảm lượng mỡ trong gan.

Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra việc tập yoga có ý nghĩa sức khỏe cho gan, giúp gan khỏe mạnh hơn và có thể giảm mỡ tích tụ trong gan.

Kiểm soát mức cholesterol

Kiểm soát hàm lượng cholesterol được xem là một biện pháp có khả năng đối phó với tình trạng gan nhiễm mỡ độ

Vì vậy, bạn nên bắt đầu thói quen ăn uống lành mạnh với việc nỗ lực tránh tiêu thụ chất béo bão hòa (mỡ động vật) trong chế độ ăn uống thường ngày.

Hạn chế uống rượu giảm tác động xấu cho gan

Rượu là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu bạn được chẩn đoán dương tính với gan nhiễm mỡ độ 1, hãy tránh xa thức uống chứa cồn nhằm ngăn ngừa gan bị tổn thương thêm.

Ngoài ra, bạn cũng cần cân nhắc khi lên thực đơn hàng ngày. Một chế độ ăn uống cân bằng các chất dinh dưỡng sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe của gan dễ dàng hơn.

Điều chỉnh cân nặng ngăn ngừa nguy cơ béo phì

Nếu như thuộc nhóm thừa cân hay béo phì thì cần thực hiện chế độ giảm cân từ từ. Mỗi tuần giảm 0,5 kg là hợp lí nhất, chỉ cần giảm 2,5 – 5 kg là đảm bảo tình trạng nhiễm mỡ gan giảm đáng kể. Lưu ý, là cần giảm cân từ từ không nên giảm quá nhanh, nếu giảm quá 2 kg mỗi tuần thì lại rất nguy hiểm, vì sẽ làm tình trạng gan nhiễm mỡ nặng hơn, chức năng gan sẽ suy giảm nghiêm trọng hơn.

Ăn nhiều rau xanh và trái cây giúp tăng cường chức năng gan

Các chuyên gia dinh dưỡng có rất nhiều lý do để khuyến nghị mọi người nên ăn nhiều rau xanh và trái cây. Một trong số lý do đó là vì những loại thực phẩm này rất giàu chất chống oxy hóa, có khả năng thanh lọc cơ thể của bạn bằng cách loại bỏ độc tố. Ngoài ra, các loại rau củ quả cũng chứa nhiều enzyme tự nhiên và các chất tăng cường hệ miễn dịch có thể củng cố thêm cho sức khỏe gan.

Kiểm soát lượng đường

Nếu bạn mắc bệnh đái tháo đường hoặc gia đình có tiền sử bị tiểu đường, nguy cơ gan nhiễm mỡ phát sinh cũng như trở nặng sẽ rất lớn. Vì vậy, việc kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách thay đổi lối sống và sử dụng thuốc là điều thiết yếu để ngăn chặn sự tiến triển của gan nhiễm mỡ thành những tình trạng sức khỏe nghiêm trọng như xơ gan hoặc suy gan.

Bổ sung thực phẩm có lợi cho gan

Bạn nên lựa chọn các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, đặc biệt là thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa, các axit béo omega-3, omega-6,… Chúng thường có trong cá hồi, hạt óc chó, trà xanh, giấm táo, …

Tóm lại: Gan nhiễm mỡ độ 2 tuy có nguy hiểm hơn độ 1 nhưng vẫn có thể chữa khỏi nếu bạn kiên trì thay đổi thói quen sống và chế độ ăn uống lành mạnh. Bên cạnh đó, tạo thói quen thăm khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sức khỏe và tình trạng bệnh, kịp thời có hướng điều trị phù hợp.