Máu nhiễm mỡ: Nguyên nhân dẫn đến máu nhiễm mỡ và phương pháp điều trị bệnh

Bệnh máu nhiễm mỡ có thể gây nhiều biến chứng khó lường nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu đúng nguyên nhân dẫn đến máu nhiễm mỡ và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt sức khỏe của mình.

Bệnh máu nhiễm mỡ hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa lipid máu được coi là một bệnh lý khác phổ biến ở nước ta. Mỡ máu cao khi mức lipid máu có chỉ số trên mức bình thường, trong đó có chỉ số Cholesterol toàn phần, LDL-c, Triglyceride và hạ cholesterol tốt (HDL-c)

Tình trạng tăng lipid máu trong thời gian dài có thể gây hại trực tiếp đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, khi bị bệnh, hầu hết người bệnh không có triệu chứng rõ ràng hay những thay đổi bất thường. Đa số đều phát hiện mình mắc mỡ máu cao qua kết quả kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc vô tình làm xét nghiệm máu.

Nguyên nhân dẫn tới bệnh máu nhiễm mỡ

Rối loạn chuyển hóa lipid máu có thể được bắt nguồn từ 1 hoặc nhiều nguyên nhân khác nhau. Các nguyên nhân được chia làm 3 nhóm chính:

Máu nhiễm mỡ do tuổi tác, giới tính

Đây là nhóm nguyên nhân không thể thay đổi. Theo nhiều nghiên cứu, sau 20 tuổi, nồng độ cholesterol tự nhiên bắt đầu có xu hướng gia tăng. Hơn nữa, càng cao tuổi, chức năng chuyển hóa lipid của cơ thể cũng suy giảm dẫn đến tăng mỡ máu.

Ngoài ra, ở nam giới, nồng độ cholesterol nhìn chung chững lại sau độ tuổi 50. Còn với nữ giới, đến độ tuổi mãn kinh nồng độ cholesterol sẽ gia tăng tới mức độ như ở nam giới.

Mỡ máu cao do chế độ ăn uống

Ăn quá nhiều chất béo bão hòa có trong các nguồn thực phẩm như mỡ, nội tạng động vật, thịt bò, thịt lợn… hoặc chất béo tránh từ đồ ăn chiên rán, các loại bánh quy, bánh ngọt… đều đưa vào cơ thể những nguồn chất Những loại chất béo này khó chuyển hóa và đào thải, từ đó khiến mức cholesterol tăng trong máu và gây bệnh mỡ máu cao.

Ngoài ra, rượu và bia cũng là 2 loại thức uống khiến mỡ máu gia tăng nhanh chóng do thành phần trong rượu bia gây ảnh hưởng tới hoạt tính của men phân giải mỡ.

Máu nhiễm mỡ do thói quen sinh hoạt không khoa học

Thói quen hút thuốc làm giảm lượng cholesterol tốt (HDL-c) trong cơ thể. Không chỉ vậy, thuốc lá còn có khả năng đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch –  nguyên nhân hàng đầu dẫn tới biến chứng đột quỵ, tai biến.

Những người thiếu vận động thể chất cũng có nguy cơ mắc bệnh mỡ máu cao. Bởi thông qua quá trình vận động, mỡ thừa được đốt cháy và đào thải. Thiếu vận động sẽ làm chỉ số LDL-c tăng và giảm HDL-c gây bệnh mỡ máu cao.

Do căng thẳng, stress kéo dài

Tâm lý căng thẳng, áp lực kéo dài cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng nhiễm mỡ ở máu. Chủ yếu do khi gặp phải tình trạng này, cơ thể có xu hướng ăn nhiều hơn, nhất là thực phẩm ngọt chứa nhiều đường hoặc đồ thịt chiên rán nhiều dầu mỡ.

Những người áp lực, làm việc mệt mỏi cũng có xu hướng lười vận động hơn, có thói quen uống rượu bia, chất kích thích khiến nồng độ cholesterol xấu trong máu càng tăng cao.

Yếu tố di truyền

Các nghiên cứu đã chứng minh, những người trong gia đình có bố mẹ, anh chị em hoặc ông bà bị máu nhiễm mỡ thì nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn.

Do bệnh lý khác

Người mắc bệnh lý rối loạn hoạt động tuyến giáp, tiểu đường,… cũng có nguy cơ mỡ trong máu tăng cao hơn người bình thường.

Triệu chứng và biến chứng bệnh

Hầu hết mọi người chỉ phát hiện bệnh khi khám sức khỏe định kỳ hoặc bệnh tiến triển ở giai đoạn nặng, gây nhiều tổn thương cho các cơ quan và cơ thể bởi máu nhiễm mỡ không có triệu chứng điển hình. Đặc biệt, bệnh lý này ở người trẻ diễn biến âm thầm, khó nhận biết, khiến nhiều người chủ quan.

Một số triệu chứng người bệnh có thể gặp phải như:

– Khi bệnh chưa tiến triển sang giai đoạn cuối: Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, thở gấp, tim đập nhanh, đau tức ngực,…

– Khi bệnh phát triển đến giai đoạn cuối: Đau tim, huyết áp  cao, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch,…

Một số trường hợp bệnh nhân xuất hiện ban vàng dưới da, thể hiện là các nốt phồng nhỏ có bề mặt bóng loáng, màu vàng. Ban vàng dưới da có thể xuất hiện khắp cơ thể, kích thước lớn gây mất thẩm mỹ.

Biến chứng bệnh

Đây là căn bệnh ngày càng trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Nếu không được phát hiện sớm và chữa trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe như:

Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Hàm lượng mỡ trong máu cao cùng rối loạn chuyển hóa làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch như: xơ vữa động mạch, tắc mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,…

Gây bệnh viêm tụy

Viêm tụy là biến chứng nguy hiểm của bệnh. Nguyên nhân do hàm lượng triglyceride trong máu cao tác động gây sưng viêm tuyến tụy với các triệu chứng như: sốt, nôn, đau bụng dữ dội, đi ngoài, nhịp thở nhanh,… Viêm tụy cấp diễn biến phức tạp, nếu không cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm tới tính mạng.

Tai biến mạch máu não

Cholesterol và Triglyceride trong máu cao ở bệnh nhân máu nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, giảm máu cung cấp đến não. Lâu dần lòng động mạch ngày càng thu hẹp, nguy cơ tai biến mạch máu não.

Suy giảm chức năng gan

Bệnh lý này là một trong những nguyên nhân chính gây gan nhiễm mỡ cũng như các bệnh lý về gan khác.

Cao huyết áp

Bệnh nhân máu nhiễm mỡ thường gặp tình trạng lưu thông máu tới các cơ quan kém do hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn. Khi đó áp suất máu cũng tăng, nguy cơ gây bệnh cao huyết áp.

Bị mỡ máu cao, nên ăn gì, kiêng gì?

Bị mỡ máu cao, nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mỡ máu và giảm triệu chứng khi mỡ máu cao. Để giảm lượng mỡ trong máu, nên bắt đầu bằng chế độ ăn. Những thực phẩm dưới đây tốt cho người bị mỡ máu cao:

Chất xơ và vitamin

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa rối loạn mỡ máu, có tác dụng loại bỏ một phần chất béo và cholesterol hấp thụ vào cơ thể. Khi bị mỡ máu cao, nên bổ sung nhiều chất xơ có trong rau, củ, các loại hoa quả…

Ngoài ra, người bị mỡ máu cao cũng cần tăng cường bổ sung vitamin – một nhân tố quan trọng giúp giảm thiểu hàm lượng cholesterol. Một số thực phẩm giàu chất xơ và vitamin đặc biệt tốt cho người bị bệnh tim mạch như: rau xanh, giá đỗ, táo, nấm hương và hành tây…, các loại ngũ cốc nguyên hạt…

Axit béo chưa no có nhiều nối đôi

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, axit béo chưa no có nhiều nối đôi như omega-3, omega-6 không những có tác dụng làm giảm cholesterol mà còn giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, đồng thời giúp điều chỉnh huyết áp. Do đó, để cải thiện tình trạng mỡ máu cao, nên chú ý đến nhiều loại cá và dầu có nguồn gốc thực vật chứa nhiều axit không no.

Nên ăn cá từ 2-3 lần/tuần, sử dụng dầu lạc, dầu olive thay cho mỡ, ăn các loại hạt có dầu như lạc, vừng, hạt dẻ, hạt bí ngô, các loại cá để cung cấp các axit béo không no nhiều nối đôi.

Các loại thịt trắng

Nên sử dụng các loại thịt trắng như gà, vịt, ngan – thực phẩm có chứa hàm lượng cholesterol thấp thay cho các loại thịt đỏ chứa nhiều cholesterol.

Uống nhiều nước

Nước đóng vai trò quan trọng trong quá trình bài tiết, nhờ đó, các chất độc hại bị loại ra khỏi cơ thể. Do đó, người bị mỡ máu cao nên chú ý uống đầy đủ nước để thanh lọc cơ thể.

Bị mỡ máu cao, nên kiêng ăn gì?

Hạn chế muối: Nên giảm lượng muối xuống dưới 5g/ngày bằng cách tránh muối bột, hạn chế sử dụng muối trong nấu ăn bằng cách chọn những thực phẩm tươi, tránh thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp.

Người bị mỡ máu cao cần hạn chế tới mức tối đa sử dụng các loại đồ uống có cồn. Hạn chế sử dụng đồ uống, thực phẩm chứa đường, đặc biệt là nước ngọt. Không hút thuốc lá hoặc tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.

Cần chú ý hạn chế các thực phẩm giàu cholesterol trong mỗi bữa ăn, đặc biệt là óc, bầu dục, gan, nội tạng động vật. Không nên ăn quá 2 quả trứng/ngày do lòng đỏ trứng rất giàu cholesterol. Người bị mỡ máu cao cần giảm thiểu hàm lượng thịt đỏ trong bữa ăn vì đây là một trong những loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao. Ngoài ra, cũng nên hạn chế các loại thịt mỡ, thịt có gân, da động vật…

Chất béo no không chỉ làm tăng hàm lượng cholesterol mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Do đó, cần hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa chất béo no như mỡ, bơ, nước luộc thịt trong khẩu phần ăn của bệnh nhân mỡ máu.

Hạn chế ăn tối muộn: Tối muộn là thời điểm năng lượng tiêu hao ít nhất trong ngày. Việc ăn tối quá muộn có thể khiến hàm lượng cholesterol nạp vào không kịp tiêu hóa, đọng lại tại thành động mạch. Tình trạng này lâu ngày có thể gây xơ vữa động mạch. Vì vậy, nên sắp xếp thời gian ăn tối sớm, kết hợp tập thể dục điều độ để hàm lượng chất béo nạp vào cơ thể bị tiêu hao.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt

Hãy nhớ rằng phòng bệnh luôn hơn chữa bệnh. Tuy nhiên, nếu bạn đã bị máu nhiễm mỡ, bạn luôn có thể hạn chế diễn tiến của bệnh trước khi bệnh gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể.

• Tập thể dục thường xuyên
• Ăn nhiều rau quả và thực phẩm giàu chất xơnhư bột yến mạchDùng dầu ăn giàu chất béo không bão hòa như dầu cây rum, dầu hướng dương, dầu bắp (axit béo omega-6)
• Ăn cá (dầu cáchứa axit béo omega-3)
• Bỏ thuốc lá
• Giảm cân bằng thay đổi chế độ ăn kết hợp tập thể dục như đi bộ, đi dạo, đạp xe, bơi lội. Thời gian tập ít nhất 30 phút/ngày và 3-4 ngày/tuần.

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh mỡ máu cao mình đã chia sẻ đầy đủ ở trên. Hi vọng những thông tin này có thể giúp ích các bạn trong việc phòng tránh bệnh mỡ trong máu. Chúc bạn luôn mạnh khỏe!